| İLETİŞİM | BİLGİ EDİNME | |
|
Bingöl'de Yatırım |
Bingöl’ün iktisadi faaliyet kollarına göre gayrisafi yurtiçi hasıla hesaplamaları incelendiğinde, 2004-2022 yılları arasındaki dönemde tarım sektörünün payı %17,79’dan %13,19’a, sanayi sektörünün payı ise %2,25’ten %17,28’e yükselmiştir. İktisadi faaliyet kollarının dağılımındaki bu değişim TRB1 Bölgesi ve Türkiye geneliyle paralellik arz etmekle birlikte, Bingöl’de özellikle sanayinin payının görece daha yüksek oranda bir artış gösterdiği gözlenmektedir. Bu durum ekonomik gelişme anlamında olumlu olarak değerlendirilebilir.
Tablo 2: İktisadi Faaliyet Kollarına Göre Gayri Safi Yurt İçi Hasıla Açısından İlin Durumu
| Faaliyet Kollarına Göre Gayrisafi Yurtiçi Hasıla Oranları(%) | |||||||||||
| Yıllar | Tarım, ormancılık ve balıkçılık | Sanayi | İnşaat | Hizmetler | Bilgi ve iletişim | Finans ve sigorta faaliyetleri | Gayrimenkul faaliyetleri | Mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri | Kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri | Diğer hizmet faaliyetleri | |
| TR | 2004 | 9,51% | 20,78% | 5,79% | 26,71% | 2,56% | 2,70% | 13,21% | 4,08% | 13,44% | 1,59% |
| 2010 | 9,09% | 21,17% | 6,83% | 24,94% | 2,81% | 4,19% | 11,45% | 4,88% | 12,49% | 2,15% | |
| 2016 | 7,24% | 22,36% | 8,39% | 25,28% | 2,94% | 4,98% | 9,61% | 6,15% | 11,20% | 2,06% | |
| 2020 | 7,48% | 22,31% | 6,85% | 24,83% | 3,75% | 5,93% | 9,32% | 5,53% | 12,16% | 2,34% | |
| 2022 | 7,23% |
29,51% |
5,45% | 29,85% | 2,65% | 3,68% | 4,14% | 5,10% | 10,12% | 2,26% | |
| TRB1 | 2004 | 14,01% | 10,55% | 8,08% | 13,78% | 1,12% | 1,76% | 16,73% | 2,44% | 30,99% | 1,43% |
| 2010 | 13,08% | 10,82% | 9,88% | 14,99% | 1,10% | 2,18% | 14,46% | 2,91% | 28,85% | 1,74% | |
| 2016 | 12,63% | 12,71% | 9,98% | 15,05% | 0,85% | 2,90% | 12,97% | 4,85% | 26,12% | 2,27% | |
| 2020 | 13,79% | 13,17% | 11,56% | 14,41% | 0,84% | 2,98% | 10,97% | 3,59% | 27,40% | 2,13% | |
| 2022 | 12,79% | 21,35% | 8,07% | 16,83% | 0,70% | 2,00% | 5,88% | 3,79% | 26,86% | 1,72% | |
| Bingöl | 2004 | 17,79% | 2,25% | 9,45% | 7,44% | 0,82% | 1,12% | 18,65% | 1,62% | 39,62% | 1,70% |
| 2010 | 15,99% | 3,02% | 18,45% | 6,44% | 0,83% | 1,36% | 15,46% | 1,73% | 34,91% | 1,80% | |
| 2016 | 13,70% | 5,23% | 21,31% | 9,35% | 0,63% | 1,67% | 12,65% | 3,65% | 29,85% | 1,77% | |
| 2020 | 16,36% | 10,58% | 11,64% | 8,18% | 0,50% | 1,49% | 11,77% | 2,30% | 36,11% | 1,66% | |
| 2022 | 13,19% | 17,28% | 9,84% | 10,85% | 0,25% | 1,02% | 6,49% | 2,75% | 36,95% | 1,38% | |
Kaynak: TÜİK, İktisadi Faaliyet Kollarına Göre Gayri Safi Yurt İçi Hasıla Verileri.
Kişi başına düşen gayrisafi yurtiçi hasıla hesaplamalarına bakıldığında, Bingöl’ün 2004 yılında 2.301 dolar, 2009 yılında 3.827 dolar, 2014 yılında 5.858 dolar, 2018 yılı için 4759 ve 2020 yılı için 4.742 ve 2022 yılı için dolar kişi başı gayrisafi yurtiçi hasılaya sahip olduğu görülmektedir. Bu rakam Türkiye ortalamasının ve TRB1 bölgesinin diğer illerinin altında olmakla birlikte 2004-2022 dönemindeki artış oranı açısından değerlendirildiğinde %106,08 oranıyla hem Türkiye geneli (%77,03) hem de diğer bölge illerine göre önemli oranda daha yüksek artış göstermiştir.
Tablo 3: Kişi Başına Düşen Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Açısından İlin Durumu
| Yıl | 2004 | 2014 | 2018 | 2020 | 2022 | 2004-2020 Arası Artış (%) |
| Türkiye | 5961,00 | 12112,00 | 9693,00 | 8.600,00 | 10.659,00 | 78,81% |
| Malatya | 3428,00 | 6954,00 | 5374,00 | 5.168,00 | 5.646,00 | 64,70% |
| Elazığ | 3570,00 | 7749,00 | 5925,00 | 5.936,00 | 6.179,00 | 73,08% |
| Bingöl | 2301,00 | 5858,00 | 4759,00 | 4.636,00 | 4.742,00 | 106,08% |
| Tunceli | 4543,00 | 10198,00 | 8164,00 | 8.418,00 | 8.108,00 | 78,47% |
Kaynak: TÜİK, Kişi Başına düşen Yurtiçi Hasıla Verileri.
2022 SGK illere göre işyeri sayılarına göre TRB1 bölgesinde faaliyet gösteren işletmelerin % 10,85’si Bingöl’de (3.129 işletme) faaliyet göstermektedir. Çalışan sayıları incelendiğinde ise çalışanların %13,05’i Bingöl’de (32,615) istihdam edilmektedir.
Ulaştırma ve Haberleşme
TRB1 Bölgesi, ulaşım açısından Doğu Anadolu Bölgesi’nde bir geçiş noktası konumundadır. Bölge illeri, merkezi Elazığ’da bulunan Karayolları 8. Bölge Müdürlüğü’nün faaliyet alanında bulunmaktadır. Karayolları 8. Bölge Müdürlüğü sınırları içerisinde toplam 3.915 km yol ağı mevcut olup bunun 1.457 km’si devlet, 2.458 km’si ise il yoludur. Bingöl özelinde incelendiğinde 220 km bölünmüş yol ağı olmak 547 km asfalt yol ağı bulunmaktadır.
TRB1 Bölgesi illerinden Bingöl, Doğu Anadolu un Yukarı Fırat Bölümü’nde doğu-batı yönünde uzanan ana karayollarından birinin üzerindedir. Bu karayolu batıdan Malatya ve Elazığ’dan geçerek Bingöl’e ulaşmaktadır. Doğudan Van Gölü’nün güney kıyılarından geçerek İran’a ulaşmaktadır. Bu yol Solhan ilçesinden geçerek Muş yönünde devam etmektedir. Erzurum-Bingöl-Diyarbakır hattı ise kuzey-güney bağlantısını sağlamaktadır. Merkez ilçeden başka Genç ve Karlıova ilçeleri de bu hattın üzerindedir. Adaklı ilçesinin il merkezine bağlantısı Kartal-Sancak veya Yolçatı üzerinden sağlanmaktadır. Bu il yolunun Kiğı ilçesinden sonra bir kolu Yayladere ilçesine, bir kolu da Yedisu ilçesine ulaşmaktadır. Devlet yolları, acil eylem planı kapsamında olup bölünmüş yol çalışmaları devam etmektedir.
TRB1 Bölgesi’ndeki illerin, bir gelişmişlik göstergesi olarak kabul edilen yol/yüzölçümü oranları Türkiye ile karşılaştırıldığında kilometrekareye düşen yol miktarı Bingöl ve Tunceli’de Türkiye ortalamasının altında, Malatya ve Elazığ’da Türkiye ortalamasının üzerinde olduğu görülmektedir.
Bingöl, Doğu Anadolu Bölgesi’ni doğudan batıya bağlayan demiryolu hattı üzerindedir. Kuzey ve güneyden gelen demiryolları Malatya’da birleşmekte, Elazığ’dan sonra Bingöl’ün Genç ilçesine ulaşmakta ve Muş, Tatvan ve İran’a devam etmektedir. Bingöl sınırları içerisinde 105 km. demiryolu ağı mevcuttur.
Bingöl il merkezinde 3, Solhan ilçesinde 1, Genç ilçesinde 2, Karlıova ilçesinde 1, Kiğı ilçesinde 1 adet olmak üzere toplam 8 yerel gazete yayın yapmaktadır. İl genelinde üç adet özel radyo yayın faaliyetlerini sürdürmektedir. Ayrıca 2 sinema işletmesi bulunmaktadır.
Bingöl Üniversitesi 29.05.2007 tarihinde kurulmuş olup 10 Fakülte, 1 Yüksekokul, 6 Meslek Yüksekokulu, 5 Enstitü, 21 Araştırma Merkezi ve 1 laboratuvar ile eğitim öğretime devam etmektedir. Üniversitelerin Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşması Programı kapsamına pilot üniversite seçilen Bingöl Üniversitesi bünyesinde bulunan araştırma ve uygulama merkezleri aşağıda listelenmiştir.
