| İLETİŞİM | BİLGİ EDİNME | |
|
Bingöl Tanıtım |
Nüfus
Bingöl ilinin nüfusu, 2023 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına göre 285.655’tir. Nüfusun 189. 424 kişilik kısmı kentsel bölgelerde yaşarken 96.231 kişilik kısmı ise kırsal kesimde yaşamaktadır. Kentsel kesimde yaşayanların oranı %66,31 iken kırsal kesimde yaşayanların oranı ise %33,69’dir. Yine aynı verilere göre il merkezinin nüfusu 172.007 olup ilin nüfus yoğunluğu ise km2 başına 34 kişidir. Nüfus bakımından en büyük ilçeleri sırasıyla Merkez, Genç, Solhan ve Karlıova’dır. Nüfus bakımından en küçük ilçesi ise Yayladere’dir. Yüzölçümü bakımından en büyük ilçesi Merkez, en küçüğü ise Kiğı’dır. Bingöl’deki ilçe sayısı 8, belediye sayısı 11, köy sayısı ise 325’tir.
0-15 yaş arasındakilerin toplam nüfusa oranı % 24,96, 15-64 yaş arasındakilerin % 66,94, 65 yaşından büyük olanların oranı ise %8,08’dir. Bingöl’ün net göç hızı -‰ 10,70 iken yıllık nüfus artışı ise ‰ 10,9’dir.
Eğitim
Bingöl Üniversitesi 29.05.2007 tarihinde kurulmuş olup 10 Fakülte, 1 Yüksekokul, 6 Meslek Yüksekokulu, 5 Enstitü, 21 Araştırma Merkezi ve 1 laboratuvar ile eğitim öğretime devam etmektedir. Üniversitelerin Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşması Programı kapsamına pilot üniversite seçilen Bingöl Üniversitesi bünyesinde bulunan araştırma ve uygulama merkezleri aşağıda listelenmiştir.
Sağlık
Bingöl’de son yıllarda artan sağlık yatırımları ile her 100.000 kişiye 267 hastane yatağı düşmektedir, bu oran 307 olan Türkiye ortalamasın altındadır. Bingöl’de 714 kişi başına 1 hekim düşmekte olup, bu oran da Türkiye verilerinin altındadır.
İstihdam ve Çalışma Hayatı
2023 yılı TÜİK verilerine göre Bingöl’ün işsizlik oranı %7,9’dur ve bu oran Türkiye ortalamasının altındadır. Ancak Bingöl’ün istihdam oranı %44,3 ile Türkiye ortalaması olan %48,3’nin altındadır. İstihdam açısından büyük öneme sahip olan tekstil-konfeksiyon sektörünün geliştirilmesi için yapılan çalışmalar sonucunda Fırat Kalkınma Ajansının uyguladığı Çalışan ve Üreten Gençler Programı kapsamında 2022 yılında 6 ilçe ve beldede yapımı tamamlanan 6 adet tekstilkentin tamamlanmasıyla 1400 ek istihdam sağlanmıştır. Ayrıca mobilya imalatı sektöründe de büyük ilerlemeler sağlayan Bingöl, Sütaş Doğu Güneydoğu Anadolu Sütçülük Projesi yatırımının faaliyete geçmesi ve Erdemir Ereğli Demir Çelik Firmasının Bingöl’de yapmayı planladığı 550 milyon $ büyüklüğündeki yatırımın da etkisi ile yeni yatırımları çekmeye devam etmektedir.
Coğrafi Yapı ve İklim
Bingöl ili, doğuda Muş, kuzeyde Erzincan ve Erzurum, batıda Tunceli ve Elazığ, güneyde ise Diyarbakır ili ile komşudur. Bingöl ili, 38° 27 ve 40° 27 doğu boylamlarıyla, 41° 20 ve 39° 54 kuzey enlemleri arasında bulunmaktadır. İlin yüzölçümü 8.253,5 km²’dir. İl merkezinin deniz seviyesinden yüksekliği 1.151 metredir. Bingöl arazisi çok dağlıktır. Yükseklikleri 3.000 metreyi aşan dağlar bulunur. Dağlar üzerindeki yaylalar ve düzlüklerin yükseklikleri 2.000 metreden aşağı düşmez. Ova niteliğindeki yerler bile 1.000 metrenin üzerinde bulunmaktadır. Bingöl ovasının dört tarafı dağlarla çevrilidir. Bingöl’de dağlar orta kısımlarda birbirinden uzaklaşarak genişlemiş ve bu genişleyen yerde Bingöl ovası meydana gelmiştir. Ova, şehrin güney doğusuna doğru hafif yayılımla alçalarak devam eder. Bu ovayı birçok akarsu parçalamıştır. İl sınırları içindeki uzunluğu bakımından en önemli akarsu Peri Suyu’dur. Murat Nehri de ilin önemli akarsularından biridir. Kuzeyden esen nemli-serin hava kütlelerine açık olması ve yükselti faktörü sebebiyle Bingöl ve çevresi yazları sıcak, kışları soğuk geçmektedir. Karasal iklimin hüküm sürdüğü Bingöl’de kış ayları kar yağışlı ve soğuk, yaz ayları ise sıcak ve kuraktır. İlde dört mevsimin etkileri tamamen görülmekle birlikte, genel olarak yaz mevsimi kısa, kış mevsimi ise uzun sürer. Yaz-kış ve gece-gündüz sıcaklık farklarının yüksek olduğu ilde, yazın 40 °C’ye ulaşan sıcaklık, kışın -25 °C’ye kadar düşmektedir.
İklim ve arazi yapısı yönünden ormancılık için ideal bir yapıya sahip olan Bingöl, Doğu Anadolu Bölgesinin orman alanı en zengin olan illerinden biridir. Ancak, ormanların uzun zamandan beri yakacak ihtiyacının giderilmesinde kullanılması ve hayvancılıkta yararlanılması, bozuk baltalık duruma gelmesi sonucunu doğurmuştur. Dağlar genellikle seyrek ormanlık olup, güney bölümlerinin bazı kısımları çıplaktır. Meşe ormanları dağların 1.800 metreden aşağı kısımlarında görülür.
Karlıova’nın kuzeydoğusunda yer alan Bingöl Dağı 3.250 m yüksekliği ile ilin en yüksek noktasıdır.
Bingöl’deki Murat Nehri ve Peri Suyu Vadileri TRB1 Bölgesi’ndeki önemli vadiler arasındadır. Önemli ovalar arasında; Bingöl Ovası’nın yanı sıra Genç, Karlıova, Solhan ve Sancak Ovaları gibi küçük ovalar da mevcuttur. Bingöl ilinde büyük bir göl olmamakla beraber çok sayıda küçük göller mevcuttur.
Doğal Kaynaklar
Bingöl, 11,6 hm3/yıl yeraltı suyu, 9.873 hm3/yıl yerüstü suyu olmak üzere toplam 9.884,6 hm3/yıl su potansiyeline sahiptir. Bingöl Merkez ve Genç ilçesinin içme suyu ihtiyacını karşılayacak Kürük Suyu Projesi tamamlanmıştır.
Bölgedeki başlıca endüstriyel hammadde ve metalik maden yatakları demir, kurşun-çinko, fosfat ve disten olarak sayılabilir. Bingöl ilindeki maden yatakları çoğunlukla Genç ilçesinde bulunmaktadır. Demir yatak ve zuhurları Genç ilçesinde yer almakta olup, genellikle beraberinde apatit de içermektedir. Genç ilçesindeki demir madenlerinin zenginleştirilmesine yönelik olarak 2013-2014 yıllarında iki adet zenginleştirme tesisi kurulmuştur.
Erdemir grup şirketi Ermaden'in Bingöl-Avnik mevkiinde bulunan demir madeni sahasında yaklaşık 550 milyon dolarlık yatırımla peletleme tesisi kurmayı planlamaktadır. Türkiye'nin milli ve yerli kaynaklarının ekonomiye kazandırılmasını hedefleyen bu yatırım hem kurulum hem de işletim aşamasında istihdama büyük katkı sağlayacaktır. 2024 yılında temeli atılacak tesisin 36 ila 42 ay içerisinde faaliyete geçmesi planlanmaktadır.
Ermaden, bölgede gerçekleştirdiği yoğun rezerv arama ve geliştirme çalışmaları neticesinde 250-300 milyon ton civarında manyetit demir cevheri kaynağı tespit etmiştir. Bu kaynağın işlenerek Türkiye ekonomisine kazandırılması için Erdemir, yılda 3 milyon ton zenginleştirme ve pelet üretim kapasiteli peletleme tesisi kurma kararı almıştır. Kurulacak tesiste söz konusu demir cevheri rezervi kapsamında 100 milyon tonu aşkın pelet üretimi hedeflenmektedir.
İldeki bir diğer metalik maden ise Genç-Servi’deki ortalama 21.600 ton görünür ve muhtemel rezerve sahip kurşun-çinko cevherleşmesidir. Endüstriyel hammaddeler bakımından Genç-Halveliyan sahasında düşük-orta sıcaklık refrakter ve seramik hammaddesi olarak kullanılmaya elverişli 140.000 ton disten rezervi belirlenmiştir. Genç ilçesinde ayrıca fosfat yatak ve zuhurları da yer almakta olup, buradaki fosfat rezervleri apatitli manyetit potansiyelidir. Karlıova ilçesindeki alt ısıl değerleri 1458 ve 1663 kcal/kg olan ve toplam 83.662.000 ton görünür rezerve sahip linyit sahaları bulunmaktadır.
Linyit sahası; Bingöl ilinin Karlıova ilçesi Derinçay (Halifan) köyü civarında yer almaktadır. Saha Bingöl-Karlıova karayoluna 5 km, Bingöl’e 45 km uzaklıktadır. Doğu Anadolu bölgesinin Afşin-Elbistan’dan sonra en önemli linyit havzası olması nedeniyle Bingöl-Karlıova linyitlerinin yapılacak yatırımlarla ekonomiye kazandırılması önem taşımaktadır. Kükürt oranının düşük olması nedeniyle atmosfere karışacak CO2 emisyonu da az olacaktır. Ayrıca Sancak beldesi civarında zengin linyit yatakları bulunmaktadır.
Bingöl’deki maden suyu kaynakları ise; Kiğı ilçesi İki Evler madensuyu, Yedisu ilçesi Yeşilgöl madensuyu, Kiğı ilçesi Dimilyan madensuyu ve Yedisu ilçesi maden suyudur.
Bingöl’de mevcut başlıca jeotermal kaynaklar: 62C sıcaklıktaki Karlıova ilçesi Göynük Hacıyan kaplıcası, 36-47C sıcaklıktaki Bingöl Merkez Kös kaplıcası, 34C sıcaklıktaki Yayladere Hasköy kaplıcası, 52C sıcaklıktaki Kiğı ilçesi Harur kaplıcasıdır.
Ilıcalar Bölgesinde 1.325 metre derinlikten 51 derece sıcaklığında saniyede 20 litre debisi olan jeotermal su elde edilmiş, 2016 yılında yapımı tamamlanan ikinci sondaj kuyusunda da 55 derece sıcaklığında ve saniyede 18 litre jeotermal su verimi elde edilmiştir. İki adet jeotermal sondajdan elde edilen suyun 15 kilometre uzaklıktaki Kentpark Projesine isalesi için yapılan çalışmalar tamamlanmıştır.
| Faaliyet Kollarına Göre Gayrisafi Yurtiçi Hasıla Oranları(%) | |||||||||||
| Yıllar | Tarım, ormancılık ve balıkçılık | Sanayi | İnşaat | Hizmetler | Bilgi ve iletişim | Finans ve sigorta faaliyetleri | Gayrimenkul faaliyetleri | Mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri | Kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri | Diğer hizmet faaliyetleri | |
| TR | 2004 | 9,51% | 20,78% | 5,79% | 26,71% | 2,56% | 2,70% | 13,21% | 4,08% | 13,44% | 1,59% |
| 2010 | 9,09% | 21,17% | 6,83% | 24,94% | 2,81% | 4,19% | 11,45% | 4,88% | 12,49% | 2,15% | |
| 2016 | 7,24% | 22,36% | 8,39% | 25,28% | 2,94% | 4,98% | 9,61% | 6,15% | 11,20% | 2,06% | |
| 2020 | 7,48% | 22,31% | 6,85% | 24,83% | 3,75% | 5,93% | 9,32% | 5,53% | 12,16% | 2,34% | |
| 2022 | 7,23% |
29,51% |
5,45% | 29,85% | 2,65% | 3,68% | 4,14% | 5,10% | 10,12% | 2,26% | |
| TRB1 | 2004 | 14,01% | 10,55% | 8,08% | 13,78% | 1,12% | 1,76% | 16,73% | 2,44% | 30,99% | 1,43% |
| 2010 | 13,08% | 10,82% | 9,88% | 14,99% | 1,10% | 2,18% | 14,46% | 2,91% | 28,85% | 1,74% | |
| 2016 | 12,63% | 12,71% | 9,98% | 15,05% | 0,85% | 2,90% | 12,97% | 4,85% | 26,12% | 2,27% | |
| 2020 | 13,79% | 13,17% | 11,56% | 14,41% | 0,84% | 2,98% | 10,97% | 3,59% | 27,40% | 2,13% | |
| 2022 | 12,79% | 21,35% | 8,07% | 16,83% | 0,70% | 2,00% | 5,88% | 3,79% | 26,86% | 1,72% | |
| Bingöl | 2004 | 17,79% | 2,25% | 9,45% | 7,44% | 0,82% | 1,12% | 18,65% | 1,62% | 39,62% | 1,70% |
| 2010 | 15,99% | 3,02% | 18,45% | 6,44% | 0,83% | 1,36% | 15,46% | 1,73% | 34,91% | 1,80% | |
| 2016 | 13,70% | 5,23% | 21,31% | 9,35% | 0,63% | 1,67% | 12,65% | 3,65% | 29,85% | 1,77% | |
| 2020 | 16,36% | 10,58% | 11,64% | 8,18% | 0,50% | 1,49% | 11,77% | 2,30% | 36,11% | 1,66% | |
| 2022 | 13,19% | 17,28% | 9,84% | 10,85% | 0,25% | 1,02% | 6,49% | 2,75% | 36,95% | 1,38% | |
| Yıl | 2004 | 2014 | 2018 | 2020 | 2022 | 2004-2020 Arası Artış (%) |
| Türkiye | 5961,00 | 12112,00 | 9693,00 | 8.600,00 | 10.659,00 | 78,81% |
| Malatya | 3428,00 | 6954,00 | 5374,00 | 5.168,00 | 5.646,00 | 64,70% |
| Elazığ | 3570,00 | 7749,00 | 5925,00 | 5.936,00 | 6.179,00 | 73,08% |
| Bingöl | 2301,00 | 5858,00 | 4759,00 | 4.636,00 | 4.742,00 | 106,08% |
| Tunceli | 4543,00 | 10198,00 | 8164,00 | 8.418,00 | 8.108,00 | 78,47% |
